Selecteer een pagina

Een Smart Building, waar loop je tegenaan?

Een Smart Building, waar loop je tegenaan?

Er verschijnen steeds meer berichten in het nieuws, op LinkedIn en bij bouwbeurzen dat de trend is om bij nieuwbouw, maar ook bij renovatie, te investeren in een Smart Building. Dit ontken ik niet, alleen zie ik wel verschillende visies ontstaan. Vanuit de bouwbedrijven zie je een focus op de gebouwgebonden automatisering (klimaat, licht, toegang, etc.) en dat ze graag zo vroeg mogelijk aansluiten bij de plannenmakerij van het gebouw, terwijl leveranciers met een functionele oplossing (denk aan indoor locatiebepaling, benutting & bezetting, etc.) meer een focus hebben vanuit ICT.

Een Campusvisie is een visie waar studenten, wetenschappers, ondersteunend personeel en bezoekers zich prettig voelen. Zij kunnen studeren, werken, leven en verblijven in een omgeving waar alle faciliteiten binnen handbereik zijn en dit op een prettige en functionele manier beleven. In een Campusvisie staat dan ook de gebruiker centraal en zijn de wensen, eisen en behoeften bekend.

Een Smart Building / Campus begrijpt wat de behoeften zijn van de gebruikers en is ingericht om efficiënt (samen) te kunnen werken en optimaal productief te zijn. Een Smart Building / Campus is een gebouw waarin inspiratie, ideeën en innovatie worden gestimuleerd, systemen onderling communiceren, zelfsturend worden en menselijke interactie & ingrijpen steeds minder nodig is.

Maar een Smart Building / Campus is ook veelomvattend en omvangrijk, er komen namelijk vele technische componenten (ICT & gebouwautomatisering) samen. Daarom is het belangrijk om de strategie niet (alleen) te baseren op de techniek, maar te koppelen aan begrippen als duurzaamheid, samenwerking, uitdagen & inspireren, gebouwbenutting & bezetting of veiligheid. Binnen deze begrippen is een Smart Building / Campus ondersteunend en worden de technieken vanuit de gebouwgebonden automatisering & ICT verenigd in 1 platform.

De huidige situatie

De huidige operationele technologieen gebouwgebonden systemen zijn grotendeels opgebouwd in eigen systemen (verzuilde systemen/silo’s) die het lastig maken om over deze systemen heen te communiceren en interacteren.

De convergentie van deze (geïsoleerde) bouwsystemen zoals sensoren, verlichting, verwarming, ventilatie en airconditioning (HVAC), maar ook beveiliging en audio-video apparatuur kent nu haar eigen infrastructuur en hierbij is het essentieel om te transformeren naar een één enkel IP-systeem. Deze digitale transformatie van gebouwen creëert namelijk een veerkrachtig en robuust IP-communicatieplatform dat als standaard geldt voor het aansluiten van ICT en gebouwgebonden systemen.

De gebouwgebonden installaties, gebruikersinstallaties en ICT dienen de student/gebruiker/onderzoeker dus integraal te ondersteunen in de werkzaamheden op én activiteiten buiten de werkplek. De gebouwgebonden installaties & ICT dienen hieraan ondersteunend te zijn. Deze motivatie vereist een nieuwe aanpak, een nieuwe manier van denken, over het gebruik van onroerend goed, faciliteit management en ICT en is gebaseerd op de (markt) veranderingen en de digitale transformatie.

Wie neemt het initiatief?

Vastgoed, Gebouwbeheer, ICT of Onderwijs & Studentenzaken? De vastgoedorganisatie beheerd het portofolio van de gebouwen, maar de technische componenten in het gebouw zijn vaak belegd bij de beheer & onderhoud afdelingen van ICT & Gebouwautomatisering. Vastgoed inventariseert, organiseert en plant de aanbesteding en de bouw van het nieuwe gebouw. Hierbinnen krijgen de beheer & onderhoud afdelingen de mogelijkheid om aan te geven welke gebouw- & ICT-installaties in het gebouw moeten worden aangebracht. Door de verzuiling van deze afdelingen wordt er niet nagedacht over een enkelvoudige infrastructuur, de 1 IP-infrastructuur.

In de diverse trajecten, gerelateerd aan een Smart Building / Campus, zie ik vaak dat een cruciale rol voor de start ontbreekt…’The man in de Middle’. Dit is iemand die de taal spreekt van vastgoed, de gebouwautomatiseerders, ICT en onderwijszaken. Door het ontbreken wordt er vanuit de individuele divisies informatie ingewonnen, maar ontbreekt het totaalplaatje. ICT wordt niet gezien als sparringpartner voor Vastgoed en vice versa en Gebouwbeheer moet rekening houden met 20 of 30 jaar onderhoud en vertrouwd hierbij op bestaande (beheer)systemen. Alleen door het samenbrengen van al deze afdelingen is een succes beter gegarandeerd en wordt het fundament voor een Smart Building / Campus neergelegd.

Keuzestress van de mogelijkheden

Door het samenbrengen van de afdelingen en de convergentie naar 1 IP-infrastructuur, ontwikkelt zich de basis van een platform voor services zowel voor beheerders als voor de gebruikers die er gebruik van maken. De infrastructuur ondersteunt dat gebruikers van verschillende organisaties en bedrijfsonderdelen zich vrij kunnen bewegen door het pand en toegang hebben tot informatie en tot voorzieningen van het gebouw. Het platform is flexibel aan te passen in geval van meerdere gebruikers binnen een pand maar ook flexibel voor toekomstige ontwikkelingen, voorbeelden hiervan zijn de bediening van de verlichting of de koeling op de werkplek via een smartphone of benutting & bezetting van ruimtes.

Voordat het zover is zie ik vaak in het traject een keuzestress ontstaan m.b.t. de mogelijkheden. Denk dan alleen al aan de mogelijkheden binnen benutting & bezetting. Kies je voor metingen via WiFi, sensoren, AV-middelen of gebouwgeboden installaties?

Duurzaamheid, prijs en flexibiliteit zijn vaak doorslaggevende factoren om je keuzes op te baseren. De ICT-afdeling heeft vaak veel ervaring met WiFi of AV-middelen, die ervaring moet dan worden meegewogen in de besluitvorming. Voor gebouwbeheerders is het gebruik van sensoren in gebouwgebonden materieel weer heel bekend. Door samen met Vastgoed te kijken naar deze opties en toe te passen op het gebouw verminderd de keuzestress binnen de mogelijkheden.

De gefaseerde aanpak

Om goed van start te kunnen gaan is het dus belangrijk om gezamenlijk met de betrokken partijen op te trekken.

  • start met het definiëren van een gezamenlijke Campusvisie voor gebouwen, bijvoorbeeld duurzaamheid, samenwerking, uitdagen & inspireren, gebouwbenutting & bezetting of veiligheid;
  • benoem / kies voor een Man in the Middle of creëer een Smart Building / Campus team waar de gewenste kennis samenkomt. Focus binnen het team op Onderzoeken, Begrijpen, Bedenken, Uitproberen, Vastleggen en Uitdragen;
  • focus op een Smart Building / Campus en niet alleen op Smart Tools. De voordelen binnen een Smart Building / Campus aanpak zijn groter dan te bereiken met alleen Smart Tools;
  • hanteer een 3 fase model waarbij in fase 1 wordt uitgegaan van één fysiek netwerk. Door uit te gaan van één infrastructuur kan de fysieke bekabeling verregaand versimpeld worden. Eén eenvoudige en simpele bekabelingsstructuur is dus van groot belang. Ten eerste omdat daarmee de impact van de bekabeling op het gebouw beperkt kan worden, ten tweede omdat het in de exploitatieperiode verschillende en mogelijk wisselende veranderingen moet ondersteunen. Door uit te gaan van één infrastructuur kan veel geld worden bespaard in het design en realisatie. Hierbij wordt wel gekeken naar de daadwerkelijk te realiseren effectiviteit en duurzaamheid. Elke convergentie of integratie moet daadwerkelijk waarde toevoegen;
  • in fase 2 zijn ‘Smart Analytics’ de key-drivers en krijgen we meer informatie over het gebouw. De gegevens helpen een dieper inzicht te krijgen in de dagelijkse gang van zaken van bijvoorbeeld de omgeving en het gebouw en is de basis voor de echte winst in productiviteit en efficiëntie. De nieuwe apparaten en sensoren genereren straks zoveel data vanuit de gebouwgebonden en ICT systemen, waarbij die data moet leiden tot nieuwe inzichten en acties vanuit slimme analyses. Het analyseren van deze gegevens en beschikbaar stellen aan onderzoekers/studenten creert oplossingen om de uitdagingen van vandaag, zoals bijvoorbeeld klimaat & energievraagstukken, beheersing van de benutting & bezetten en het aantal mensen, het optimaliseren van facilitaire processen en de veiligheid op de campus, op te lossen;
  • fase 3 ondersteunt dat gebruikers van verschillende organisaties en bedrijfsonderdelen zich vrij kunnen bewegen door het pand en toegang hebben tot informatie en tot voorzieningen van het gebouw / campus. Door samen met Vastgoed te kijken naar deze opties en toe te passen op het gebouw verminderd de keuzestress binnen de mogelijkheden. In fase 3 is het ook verstandig te experimenteren met diverse Proof-of-Concepts die een oplossing bieden voor een actueel probleem, bijvoorbeeld indoor wayfinding, slimme schoonmaak of slim parkeren;
  • tot slot, leg alle geformuleerde uitgangspunten die naar voren komen vast in een beleid of programma van eisen. Dit maakt de uitvraag naar de leveranciers in de markt eenvoudiger en is de oplevering makkelijker te toetsen.

Hoe nu verder?

Hanteer het uitgangspunt dat een slimme campus zorgt voor tevreden studenten. Vaak zie ik nog dat Universiteiten en Hoge Scholen niet weten hoe ze moeten starten, dit is begrijpelijk omdat een Smart Building / Campus een zeer veel elementen bevat en het een omvattend onderwerp is.

Dit artikel geeft een leidraad / houvast om een start te maken met Smart Building / Campus. Als de diverse kennisgebieden de intrinsieke motivatie vinden om in een team op te trekken, dan staat er niets in de weg om een Smart Building / Campus te realiseren. De vraag is dan alleen…waar wacht je nog op?

IP Convergentie is de basis, een 3 faseaanpak de weg er naar toe, onderstaand overzicht je leidraad.